Ðừng lạm dụng hình ảnh cá nhân

Ngoài việc "lấn sân" sang lĩnh vực hoạt động mới thì việc kinh doanh tên tuổi, hình ảnh cá nhân cũng đem lại nguồn thu nhập lớn cho không ít nghệ sĩ. Tuy nhiên, việc một bộ phận nghệ sĩ, người nổi tiếng lạm dụng hình ảnh bản thân khi tham gia quảng cáo cho nhiều sản phẩm, văn hóa phẩm kém chất lượng đang gây bức xúc trong dư luận. Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa

Có lẽ, chưa bao giờ ý thức về bản quyền hình ảnh cá nhân người nổi tiếng lại được chú trọng như hiện nay, nhất là khi việc này đang đưa tới một nguồn thu nhập quan trọng cho họ. Theo thông tin của một số đơn vị chủ quản cùng ước tính của nhiều phóng viên, thì mức thù lao dành cho nghệ sĩ nổi tiếng khi được mời đóng quảng cáo, tham gia các sự kiện ra mắt, khách mời, giám khảo gameshow không hề nhỏ, có thể dao động từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng. Hợp đồng quảng cáo đại diện cho công ty hoặc các nhãn hàng đang trở nên phổ biến. Cuộc đua giành giật những gương mặt đại diện giữa các tập đoàn lớn cũng diễn biến ngày một căng thẳng. Không phải ngẫu nhiên, chương trình truyền hình thực tế The Face (Gương mặt thương hiệu) lại thu hút sự tham gia của đông đảo người đẹp, dù không ít người đã khẳng định được tên tuổi trên sàn diễn thời trang. Bởi lẽ, đây là chương trình đầu tiên tập trung hướng dẫn các thí sinh những bài học cơ bản về diễn xuất, xây dựng hình ảnh trong các chương trình quảng cáo, sự kiện ra mắt, họp báo cũng như tạo cơ hội cho họ trong việc tiếp cận, thu hút sự chú ý của các nhãn hàng... Nên nói thêm do tầm quan trọng của bản quyền hình ảnh trong các hoạt động quảng bá thương hiệu, sản phẩm, không ít người mẫu, ca sĩ, diễn viên đã tiến hành khởi kiện một số cơ sở kinh doanh vì lợi dụng, mạo danh hình ảnh, tên tuổi của họ để quảng cáo, trục lợi. Kinh tế thị trường phát triển kéo theo sự cạnh tranh ngày một gay gắt giữa các công ty, tập đoàn kinh tế, nhưng đây cũng chính là "cơ hội vàng" cho hoạt động kinh doanh hình ảnh của người nổi tiếng, nhất là đối với các mặt hàng mang yếu tố thời trang như: điện thoại, mỹ phẩm, quần áo... Thay vì quan tâm đến nhu cầu thực tế của bản thân hay chất lượng của hàng hóa, không ít khách hàng, nhất là giới trẻ chọn mua sản phẩm theo trào lưu chỉ vì lý do đơn giản là "thần tượng" của họ đã sử dụng chúng. Từ thực tế này mà tình trạng lạm dụng, khai thác hình ảnh cá nhân của một số nghệ sĩ, thậm chí có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đã và đang gây bức xúc dư luận. Ðiển hình là xu hướng tạo sự chú ý thông qua xì-căng-đan "lộ hàng", hình ảnh mát mẻ, hành vi gợi dục, phát ngôn "gây bão"... để chào bán sản phẩm. Và khi chiêu trò này đã nhạt, một số người nổi tiếng bắt đầu sử dụng những chiêu trò mới như viết hồi ký, ra tự truyện, trả lời phỏng vấn khá chi tiết về đời tư, thậm chí tự làm phim ca ngợi mình! Qua hình thức này, họ chủ động phơi bày cuộc sống không mấy tốt đẹp, gây tranh cãi trong quá khứ nhằm thu hút sự hiếu kỳ của một bộ phận người hâm mộ. Khi đạt được mục đích, họ sẽ cho một số công ty, cơ sở kinh doanh, cũng như các website thuê lại trang Facebook cá nhân để chạy tin quảng cáo. Trường hợp người mẫu NT là một thí dụ. Chỉ cần nhìn vào số lượng sản phẩm được quảng cáo tràn lan trên Facebook của NT, có thể hiểu vì sao người mẫu này có được số tiền hàng tỷ đồng để làm phim về mình, đồng thời có một cuộc sống xa hoa mà thu nhập từ nghề làm mẫu thời trang khó có thể đáp ứng. Hay hình thức kinh doanh hình ảnh phổ biến khác hiện nay thường được biết đến với tên gọi mỹ miều là "music marketing" (quảng cáo bằng âm nhạc), "film marketing" (quảng cáo bằng phim). Trong đó, các thương hiệu lớn tận dụng ca sĩ trẻ và trào lưu âm nhạc thịnh hành để tiếp cận khán giả, nhất là giới trẻ. Hình thức này không có gì sai khi cả nhà tài trợ và nghệ sĩ đều được hưởng lợi, tuy nhiên, sự hợp tác lại vô tình làm giảm chất lượng nhiều sản phẩm nghệ thuật do ca sĩ, diễn viên lạm dụng nhằm quảng cáo quá nhiều nhãn hàng. Thay vì chú trọng sáng tạo để làm ra sản phẩm nghệ thuật, mô-típ chung của một số MV (music video), bộ phim chỉ đơn giản là giúp ca sĩ, diễn viên cố gắng đưa thương hiệu quảng cáo xuất hiện trong nội dung càng đậm đặc càng tốt. Kết quả là có ca sĩ đi cả giày thể thao trong một bài hát lấy bối cảnh cổ trang! Trong không ít trường hợp, thù lao quảng cáo còn cao hơn so với thu nhập đi hát, đóng phim, diễn kịch, vì vậy có nghệ sĩ thay vì chú trọng vào hoạt động chuyên môn, cố gắng sáng tạo để cho ra những sản phẩm nghệ thuật đạt chất lượng tốt, đáp ứng sự trông đợi của công chúng thì lại mải mê chạy theo các hợp đồng quảng cáo, thậm chí sẵn sàng hủy chương trình biểu diễn để đi quảng cáo. Tuy nhiên, tham gia các chương trình quảng cáo chưa bao giờ là một công việc ổn định, bền vững. Các thương hiệu cộng tác với nhiều nghệ sĩ, nhất là các ca sĩ, diễn viên có lượng fan (người hâm mộ) lớn chủ yếu nhằm đạt được mục đích sử dụng hình ảnh, tên tuổi của họ, qua đó giúp quảng bá sản phẩm và hợp đồng quảng cáo, thường chỉ kéo dài trong thời gian nhất định. Xét trên bất cứ phương diện nào thì tài năng, phẩm cách của nghệ sĩ là các yếu tố cơ bản đầu tiên làm nên tên tuổi của họ. Và tài sản khác, quý giá không kém trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của nghệ sĩ chính là tình cảm của người hâm mộ. Trong một số trường hợp, người hâm mộ giữ vai trò quyết định sự thành công bền vững của nghệ sĩ. Chính vì vậy, khi đồng ý làm đại diện cho loại sản phẩm không có ích cho cộng đồng, các nghệ sĩ - với tư cách là "người của công chúng", đã tự đẩy mình vào tình huống bán rẻ tên tuổi, uy tín, công sức lao động, nỗ lực gây dựng chỗ đứng của bản thân trong đời sống nghệ thuật,… và nguy hiểm hơn là lừa dối những người vốn trân trọng, yêu quý, ủng hộ họ lâu nay. Cho nên, khó có thể chấp nhận việc vì đặt nặng mục tiêu lợi nhuận mà một số người nổi tiếng sẵn sàng tham gia quảng cáo cho trò chơi điện tử có nội dung vô bổ, chứa ngôn ngữ dung tục, hình ảnh bạo lực. Ðáng lên án hơn là việc một số nghệ sĩ đang quảng cáo, chào bán những sản phẩm kém chất lượng, hàng nhái, hàng giả trên website, Facebook cá nhân,... Tháng 11 vừa qua, vụ việc hàng loạt người mẫu, hoa hậu, diễn viên nổi tiếng từng là sứ giả hình ảnh cho lô mỹ phẩm bị nghi là hàng giả trị giá tới 11 tỷ đồng bị phát giác chỉ là phần nổi của tảng băng chìm vốn gây bức xúc từ lâu trong chính giới showbiz. Lý giải về việc mình ít xuất hiện trong các clip quảng cáo, một ca sĩ nổi tiếng đã thẳng thắn chia sẻ: "Cái khó là mình chỉ làm quảng cáo trong một thời gian ngắn nhưng nếu dễ dãi, cạn nghĩ,... thì có thể phá vỡ hình tượng đã cất công xây dựng hàng chục năm. Vì vậy, khi nhận lời làm quảng cáo cho một sản phẩm nào đó, tôi phải cân nhắc và hỏi ý kiến bạn bè, chuyên gia trong lĩnh vực đó về tất cả mọi thứ từ nguồn gốc, chất lượng,... của sản phẩm". Trên thế giới, nhiều diễn viên nổi tiếng từng từ chối ký hợp đồng quảng cáo cho các thương hiệu nổi tiếng trị giá tới hàng triệu USD để giữ gìn hình ảnh cá nhân. Năm 2012, ban nhạc đình đám của Hàn Quốc T-ara từng từ chối làm đại diện thương hiệu cho một hãng đồ uống có cồn. Trả lời phỏng vấn, đại diện của ban nhạc cho biết: "Chúng tôi tin rằng việc các cô gái xuất hiện trong một quảng cáo liên quan đến đồ uống có cồn là không thích hợp. Một phần là do họ là những thần tượng và luôn được giới trẻ bắt chước theo, từ vũ đạo, ca hát, thời trang cho đến hành động. Chính vì thế, chúng tôi buộc phải nói không với dự án này". Tại Việt Nam, cũng đã có một số diễn viên, người mẫu từng khước từ hợp đồng của một tập đoàn nước giải khát lớn sau khi hãng này gây ra một sự cố truyền thông quan trọng. Bỏ qua một bản hợp đồng có giá trị kinh tế lớn, các nghệ sĩ sẽ mất đi cơ hội thu về những khoản tiền không hề nhỏ, nhưng họ nhận lại niềm tin yêu, quý trọng từ khán giả - những người đã góp phần tạo dựng tên tuổi họ trong xã hội nói chung, trong nghệ thuật nói riêng. Kinh doanh hình ảnh, tên tuổi là một công việc chính đáng của các nghệ sĩ, giúp họ có cơ hội đầu tư, nâng cao chất lượng hoạt động nghệ thuật của mình, nhất là với các thể loại đòi hỏi kinh phí lớn như điện ảnh. Tuy nhiên, sự dễ dãi trong việc chào bán hình ảnh cá nhân để quảng cáo khiến họ có thể đánh mất danh tiếng, uy tín, tình cảm từ người hâm mộ và còn có nguy cơ phải đối diện với những hình thức xử phạt nghiêm minh của pháp luật. Nguồn: nhandan.com

Tags: Ðừng lạm dụng hình ảnh cá nhân, hình ảnh